Potencjał branży hydrotechnicznej przyszłością OZE

Małe elektrownie wodne (MWE) pozwalają maksymalnie wykorzystać nasze zasoby naturalne w walce o środowisko. O tym jak ważny jest to sektor gospodarki i jakie stoją przed nim wyzwania opowiedział Andrzej Polniak, prezes firmy AQUA-Tech Sp. z o.o.

AQUA-Tech Sp. z o.o. jest czołowym producentem ruchomych zapór wodnych w Polsce. Skąd pomysł na taką działalność?

Zupełnie przypadkiem trafił do mnie klient, który potrzebował produktu o określonych parametrach, którego po prostu nie było na rynku. Tak więc firma powstała w odpowiedzi na wyzwania rynkowej hydrotechniki. Wtedy, 20 lat temu, zupełnie nie znałem branży i była to dla mnie całkowita nowość. Od tamtej pory wiele się zmieniło, a sektor “zielonej” energetyki jest obecnie podstawowym segmentem naszej działalności.

Jakie największe wyzwanie stoi przed AQUA-Tech i samą branżą?

W ramach pozyskiwanych środków unijnych współfinansujemy prace badawczo-rozwojowe jednocześnie unowocześniając nasze produkty – jednym z naszych partnerów jest Wydział Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej Politechniki Krakowskiej. Pracujemy m.in. nad wdrażaniem nowych urządzeń energetycznych dla małej energetyki wodnej. W tym obszarze największym wyzwaniem jest wprowadzenie nowoczesnej technologii budowy modułowej obecnie będącej najnowszym trendem budownictwa w skali światowej. Pozyskane środki pozwolą nam modernizować bazę produkcyjną; a już teraz mogę powiedzieć, że nasze produkty mogą konkurować z produktami światowych potentatów branży hydrotechnicznej.

Nad jakimi projektami Państwo obecnie pracujecie?

Na ten moment prowadzimy pilotażową budowę modułowej małej elektrowni wodnej MEW Papiernia. Obiekt ulokowany jest w Żaganiu na rzece Czerna Wielka a sama budowa realizowana jest w ramach projektu POIR.01.02.00-00-0251/16 “Opracowanie technologii niskospadowej modułowej elektrowni wodnej o wysokiej efektywności energetycznej i minimalnej ingerencji w środowisko”. W ramach tego projektu opracowaliśmy typoszereg wysokosprawnych generatorów synchronicznych o zmiennej prędkości obrotowej dedykowanej dla obiektów małej energetyki wodnej. Jego zadaniem jest wyeliminowanie najbardziej zawodnej części hydrozespołu jaką jest przekładnia mechaniczna.

Drugim ważnym zadaniem badawczo-rozwojowym prowadzonym w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego w 1 Osi Priorytetowej “Gospodarka wiedzy” RPMP.01.02.03-12-0017/21, jest projekt pt. “Podniesienie pozycji konkurencyjnej firmy AQUA-Tech przez opracowanie i wdrożenie nowego produktu – autonomicznego, kompozytowego systemu ruchomych zamknięć jazowych dla cieków wodnych”. Dzięki pozyskanym środkom opracowaliśmy nowy, innowacyjny produkt jakim są ruchome jazy kompozytowe, które doskonale zachowują się w środowisku wodnym.

Wysoka trwałość i brak konieczności prowadzenia cyklów smarowania i konserwacji środkami lakierniczymi typowymi dla dotychczas stosowanych produktów stalowych, sprawiają, że jazy kompozytowe są obiektami w pełni ekologicznymi.

Wychodząc naprzeciw obecnym wyzwaniom w zakresie oszczędzania energii w procesach produkcyjnych, tworzymy także nową strategię redukcji śladu węglowego dla naszych produktów. Do tego celu wykorzystujemy energię ze źródeł odnawialnych oraz kontraktujemy nowoczesne urządzenia o znacząco niższym zużyciu energii.

Co stanowi największą trudność w branży hydrotechnicznej?

Największym problemem branży hydrotechnicznej i energetyki odnawialnej są skomplikowane procedury administracyjne oraz częste protesty ze strony organizacji (pseudo)ekologicznych w ramach uzgodnień projektowych. Prowadzą one do blokowania powstawania obiektów produkujących energię ze źródeł odnawialnych. A to dzięki nim możemy znacząco ograniczyć emisję związków szkodliwych dla naszego zdrowia. Tak naprawdę zastępujemy energię węglową obiektami hydroenergetycznymi, a hydroenergetyka charakteryzuje się wysoką sprawnością i długim cyklem eksploatacyjnym. Warto tutaj podkreślić, że wiele obecnie działających małych elektrowni wodnych w Polsce pracuje już ponad 50 lat.

Ponadto dzięki kompleksom tego typu możemy zarządzać retencją korytową i spowalniać prędkość przepływu wody w okresach suchych. W ostatnich latach, przez globalne ocieplenie i zwiększoną emisję CO_2, w Polsce występują lokalne zjawiska suszy hydrogeologicznej i zmiany środowiskowe – tym bardziej powinniśmy wprowadzić sprawne procedury administracyjne mające na celu zwiększenie ilości jednostek wytwórczych OZE i zastąpienie nimi jednostek węglowych.

Co może Pan doradzić osobom, które chcą rozpocząć działalność w branży hydrotechnicznej?

Z pewnością obecne zapotrzebowanie na energię odnawialną powinno prowadzić do jej rozwoju. Jednak duża zmienność przepisów w zakresie działania obiektów OZE sprawia, że jest ona zagrożona wysokim ryzykiem zachowania ciągłości produkcji. To z kolei powoduje, że w wielu firmach produkty dla branży OZE nie są produktami pierwszoplanowymi, a technologia OZE nie jest rozwijana w oparciu o nowoczesne technologie. Korzystamy z zapożyczeń i starszych technologii transferowanych z Europy Zachodniej; niestety dla osiągnięcia sukcesu konieczne są tu wysokie nakłady na prace badawczo-rozwojowe oraz inwestycje i projektowanie unikatowych urządzeń do produkcji.

Czym wyróżnia się AQUA-Tech na tle innych firm?

AQUA-Tech od ponad dekady rozwija technologie kompozytowe dla budowy obiektów hydrotechnicznych. Obecnie podczas produkcji korzystamy z materiałów elastomerowych, polietylenu o wysokiej gęstości a przy budowie modułowej wykorzystujemy pręty kompozytowe. Ta technologia (wcześniej stosowana w przemyśle kosmicznym i lotniczym) pozwala na znaczne podniesienie trwałości obiektów, a także ogranicza a nawet eliminuje stosowanie szkodliwych środków smarnych i konserwacyjnych w środowisku wodnym. Naszym celem jest poprawa trwałości i ograniczenie cyklów konserwacyjnych mogących potencjalnie wpłynąć na zanieczyszczenie środowiska.

AQUA-Tech otrzymało nagrodę Eko-Innowator – jakie cechy powinien mieć eko innowator w Państwa branży?

Bardzo cieszymy się z przyznanego wyróżnienia. AQUA-Tech jako Eko-Innowator stosuje nowoczesne materiały, a nasze produkty mogą konkurować z powodzeniem na rynkach międzynarodowych. Wierzymy, że również dzięki Państwa działaniom promocyjnym, nasz produkt zostanie dostrzeżony w szerszym gronie. Mam również nadzieję, że nasza dyskusja spowoduje dojrzałe podejście samorządów i środowisk ekologicznych do tematu budowy obiektów MEW i konieczności zastąpienia “czarnych” jednostek wytwórczych jednostkami “zielonymi”. Te ostatnie budowane są w technologii modułowej ograniczającej emisję czynników szkodliwych dla środowiska naturalnego – a o tym warto pamiętać.

Izabela Zieleźnik