Nowoczesne spojrzenie na dostarczanie wody

Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy obchodziły niedawno swoje 120-to lecie. O tym co wczoraj, dziś i jutro opowiada Prezes MWiK, Stanisław Drzewiecki.

Panie Prezesie, jakie prowadzą Państwo aktualnie inwestycje?

Pierwszą grupę inwestycji stanowią zadania własne Gminy Bydgoszcz w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków. Realizacja tego podstawowego zadania, które polega na ujmowaniu, uzdatnianiu i dostarczaniu wody do picia oraz odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków, mieści się w zatwierdzonych przez Miasto Bydgoszcz planach inwestycyjnych MWiK na 2022 rok. Warto jednocześnie zaznaczyć, że Spółka realizuje zadania, które stanowią element Strategii Rozwoju Bydgoszczy do 2030 roku, a prace związane ze zbiorowym zaopatrzeniem w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków mają zapewnić m.in. wysoką jakość usług infrastrukturalnych, jak i ochronę środowiska naturalnego. W tej grupie inwestycji jednym z najważniejszych zadań jest modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Stąd w wielu rejonach Bydgoszczy powstają nowe odcinki sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, a istniejące – są przebudowywane i modernizowane. Wspomnę, że na koniec 2021 roku sieć wodociągowa w Bydgoszczy liczyła 1.071,36 km, a kanalizacyjna 888,51 km. I długość obu tych sieci w tym roku powiększa się o kolejnych kilka kilometrów. Zdajemy sobie sprawę z tego, że dbałość o stan tej sieci ma niebagatelne znaczenie dla jakości dostarczanych przez nas usług i ich niezawodności, a to z kolei – przekłada się na zadowolenie i komfort mieszkańców. Stąd, obecnie przeważająca część naszej sieci wod – kan jest już zmodernizowana. Drugą grupę inwestycji stanowią zadania realizowane przez MWiK ze wsparciem środków UE. Są to przede wszystkim zadania związane z porządkowaniem kanalizacji deszczowej w mieście, które wynikają z realizacji bydgoskiego, pionierskiego projektu modernizacji deszczówki pn. „Budowa i przebudowa kanalizacji deszczowej oraz dostosowanie sieci kanalizacji deszczowej do zmian klimatycznych na terenie miasta Bydgoszczy”. Jest to innowacyjny projekt adaptacji Bydgoszczy do zmian klimatycznych, który w konkursie NFOŚiGW za kompleksowość i innowacyjne rozwiązania zyskał najwyższe dofinansowanie oraz uznanie Komisji Europejskiej. Bydgoski projekt wypełnia w 100% cele strategiczne Unii Europejskiej i rządu polskiego w obszarze przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Dzięki jego wdrożeniu Bydgoszcz stanie się miastem bardziej odpornym na skutki tych zmian, mieszkańcom w mniejszym stopniu będą dokuczać nawalne deszcze powodujące zalewanie ulic i nieruchomości, a zielono-niebieskie rozwiązania sprawią, że będą oni chętniej odpoczywać w miejskiej przestrzeni. Ważna z punktu widzenia naszych działań proekologicznych jest też instalacja pilotażowa w Lesie Gdańskim, zrealizowana w ramach Projektu CWC – obieg wody w mieście. Instalacja wykonana na terenie Muzeum Wodociągów stanowi wzorcowy i pokazowy model zagospodarowania spływu wody opadowej z uwzględnieniem typowych ogrodów deszczowych. Bydgoszcz włączyła się w realizację unijnego projektu obok takich europejskich miast, jak Budapeszt, Turyn, Split czy Mediolan. Ten pilotażowy program jest punktem wyjścia dla poprawy zarządzania wodami opadowymi poprzez wprowadzenie nowatorskich rozwiązań, zwłaszcza w centrum miasta. Lokalizacja na terenie Muzeum Wodociągów stanowi inspirację zarówno dla mieszkańców, jaki i inwestorów w zakresie stosowania i wykorzystania zielono-niebieskiej infrastruktury w zarządzaniu wodami opadowymi. Ponadto – co chciałbym podkreślić – Las Gdański to idealne miejsce dla działań edukacyjnych, kształtujących zachowania mieszkańców m.in. poprzez zachęcanie ich do postrzegania wody jako cennego zasobu. Rozwijając inwestycję związaną z budową ogrodu deszczowego na terenie Muzeum Wodociągów, pokazujemy w praktyce, jak stosować gotowe propozycje, które wcześniej zawarliśmy w „Katalogu zielono-niebieskiej infrastruktury” – poradniku dotyczącym tworzenia tego typu infrastruktury, zarówno w mieście, jak i w przydomowym ogródku.

Niedawno obchodziliście Państwo jubileusz 120-lecia istnienia Wodociągów Bydgoskich i Kanalizacji, a w tym roku – jubileusz 10-lecia Muzeum Wodociągów. Jak obecnie wygląda sytuacja firmy?

Obydwa jubileuszowe wydarzenia były okazją do podróży w przeszłość, prześledzenia

zmian technicznych i technologicznych w 120 letniej historii Wodociągów Bydgoskich, docenienia i uhonorowania ludzi minionego okresu, którzy je budowali. Była to także okazja do podsumowania i zobrazowania tego, co Wodociągi Bydgoskie zrobiły dla miasta, mieszkańców i środowiska i jak ważne były zwłaszcza minione dwie dekady dla miejsca, w którym teraz jesteśmy…

A minione dwadzieścia lat to czas intensywnej modernizacji, ulepszania, wprowadzania w życie nowych projektów. Dzięki akcesji Polski do UE Wodociągi Bydgoskie uzyskały jako pierwsze w Polsce finansowe wsparcie ze środków unijnych w ramach programu ISPA i Funduszu Spójności na realizację dwóch projektów inwestycyjnych: Bydgoskiego Systemu Wodociągowo-Kanalizacyjnego (BSWiK) oraz Bydgoskiego Systemu Wodociągowo-Kanalizacyjnego II (BSWiK II ), które kompleksowo zmodernizowały gospodarkę wodno-ściekową w Bydgoszczy. Niemal równolegle z tymi projektami rozpoczęto restrukturyzację Spółki, a podstawą zmian były m.in. dwie fazy strategii inwestycyjnych w MWiK. Efektem tych działań jest nie tylko nowoczesna infrastruktura i świadomość optymalizacji wdrażanych w spółce procesów, ale także, a może przede wszystkim – bezcenny produkt, jakim jest „Woda Bydgoska”. Smaczna, dobra i co najważniejsze – bezpieczna dla zdrowia. No i do tego – rzeka Brda, z II i I klasą czystości wód. Pomimo zakończenia tych projektów – MWiK nie osiadł na laurach, ale znowu idzie do przodu, zdobywając ponownie z powodzeniem fundusze unijne na kolejne śmiałe wyzwania. Najważniejsze z nich – to porządkowanie gospodarki wodami opadowymi i roztopowymi. Jaki jest zatem dzisiejszy MWiK? Mogę z całą pewnością powiedzieć, że to firma nowoczesna, rozwijająca się w oparciu o przemyślaną, „szytą na miarę” strategię, która pozwala utrzymać najwyższą jakość dostarczanej wody, spełniającą „wyśrubowane” normy europejskie, jak również – gwarantująca bezpieczeństwo w odprowadzaniu ścieków i wysokie normy odpowiedzialności za ochronę środowiska. Zadania te MWiK w Bydgoszczy realizuje w sposób ciągły i bez zakłóceń.

MWiK to przedsiębiorstwo, które myśli perspektywicznie o swoich zobowiązaniach wobec klientów, dbając o efektywność całej organizacji. Ta efektywność przekłada się na konkretne sukcesy. Jednym z największych naszych sukcesów jest na pewno znakomita jakość wody, którą dostarczamy mieszkańcom do domów. Tę jakość stale monitorujemy w 200 punktach na sieci wodociągowej – w ciągu miesiąca przeprowadzamy co najmniej 250 analiz. Ponadto – w 50 punktach woda monitorowana jest na przewodach rozdzielczych i magistralnych pod kątem bakteriologicznym i fizykochemicznym. Bezpieczeństwo sanitarne wody w Bydgoszczy jest zapewnione przez stosowanie nowoczesnej technologii uzdatniania wody, która obejmuje m.in. infiltrację, wysokosprawne procesy dezynfekcji, takie jak ozonowanie, chlorowanie i promieniowanie UV. Woda, którą dostarczają Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy jest całkowicie bezpieczna – zarówno u źródeł, z których jest czerpana, jak również w kranie, u klienta. Spełnia ona wszystkie wymagania określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz wymagania Dyrektywy Rady Unii Europejskiej dotyczącej jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Można ją pić bez obaw prosto z kranu – jest bardzo zdrowa dla organizmu ze względu na zawartość takich minerałów, jak wapń, magnez, sód i potas. Dodatkowo – wodę z ujęcia w Lesie Gdańskim wyróżnia obecny w niej unikalny lit, a także bardzo wartościowy dla sprawnego układu kostnego – stront. Ponad 80 proc. bydgoszczan ocenia wodę bydgoską jako produkt najwyższej jakości, a ponad 60 proc. – pije ją bez obaw prosto z kranu. Dziś, na pewno też szczycimy się tym, że jako pierwsi w Polsce podjęliśmy się kompleksowego zagospodarowania wód opadowych i roztopowych w całym mieście. I dziś na pewno znajdujemy się w gronie liderów tego typu działań. Zajęliśmy się tematem, którym przez długie lata nikt w Polsce się nie zajmował. Nie było łatwo, bo trzeba było wdrożyć innowacyjną filozofię traktowania wód opadowych: założyliśmy, że nie mogą one – jak dotąd – od razu trafiać do kanalizacji deszczowej, lecz muszą być najpierw gromadzone (np. w zbiornikach), a dopiero potem wykorzystywane – w zależności od potrzeb. Potrzebne też było nowe spojrzenie na funkcję zagospodarowania przestrzeni miejskiej. Zgodnie z tą nową koncepcją miasto ma funkcjonować, jak gąbka, akumulując nadmiar wód opadowych i roztopowych i umożliwiając jej wykorzystanie w okresach suszy. Dla tak dużego przedsięwzięcia nie wystarczyło tylko dokonać renowacji i modernizacji istniejącej sieci deszczowej. Potrzebna też była budowa złożonej sieci obiektów gromadzących wodę, zbiorników retencyjnych i urządzeń umożliwiających oczyszczenie wód opadowych. Z pierwszym zadaniem, które obejmowało modernizację 90 km istniejącej sieci deszczowej – uporaliśmy się dość szybko. Drugie zadanie, związane z budową wspomnianych urządzeń – jest obecnie w trakcie realizacji. Efekt finalny i uzyskanie zamierzonego efektu społecznego i ekologicznego projektu deszczówkowego, który zakłada m.in. 30% retencję wód opadowych i uniknięcie strat ponad 450 mln zł ( bo na tyle szacuje się koszty potencjalnych podtopień i zalań) – będzie możliwe po zakończeniu obu części projektu. Możemy także pochwalić się tym, że Bydgoszcz ma od dawna osiągniętą zgodność z dyrektywą unijną dotyczącą stopnia skanalizowania miasta (91/271/EWG). W sytuacji, gdy wiele miast w Polsce ma problemy z uzyskaniem tej zgodności, Bydgoszcz już od dawna spokojnie wypełnia wszystkie normy. Stopień skanalizowania miasta jest wyższy niż wymagane 98% i wynosi obecnie aż 99,7%. Ilość mieszkańców poza systemem sieci kanalizacyjnej – to zaledwie 1303 osoby, czyli znacznie mniej niż dopuszczalne 2000 mieszkańców. Dwie działające w Bydgoszczy, nowoczesne oczyszczalnie ścieków, mają zdolność przyjmowania wszystkich ścieków powstających w Bydgoszczy i ich oczyszczania do poziomu wymaganego dyrektywą europejską. Spełnienie tych unijnych wymogów dotyczących oczyszczania ścieków to efekt właściwie zaplanowanych i konsekwentnie realizowanych w ciągu 12 lat inwestycji rozwojowych oraz modernizacyjnych prowadzonych przez Spółkę MWiK.

Dalej – na pewno możemy chwalić się tym, że MWiK w Bydgoszczy, to firma stabilna finansowo. W październiku ubr. nasze wyniki finansowe zbadał Instytut Europejskiego Biznesu i uznał, że Spółka nasza zasługuje na tytuł „Brylant Polskiej Gospodarki”. Spośród blisko 100 tys. zbadanych polskich przedsiębiorstw ten tytuł uzyskało zaledwie 755 firm, w tym MWiK w Bydgoszczy!!! Satysfakcja to dla nas ogromna, zwłaszcza że nasz wynik określony jako zysk – uzyskaliśmy nie poprzez wzrost cen, ale przez racjonalizację i redukcję kosztów (przez 9 lat żadnych podwyżek za wodę, a w jednym roku – nawet obniżka o 7 %). Pozycja Bydgoszczy to efekt przemyślanej polityki racjonalizowania i redukcji kosztów w sposób planowy – z wykorzystaniem nowoczesnych metod zarządzania według metodologii lean management.

Z satysfakcją też możemy powiedzieć, że MWiK to także firma, która stała się na rynku jednym z liderów działań w obszarze gospodarowania zasobami wodnymi. W rankingu Water City Indeks, oceniającym rozwój metropolii, dużych i średnich miast pod względem efektywności gospodarowania zasobami wody, Bydgoszcz zajęła wysoką, czwartą pozycję. I to na pewno jest też efekt 20 lat świadomych inwestycji, realizowanych z uwzględnieniem wszystkich optymalizacji środowiskowych.

Misja Państwa przedsiębiorstwa brzmi: „Ciągle się doskonalimy, dbamy o satysfakcję klientów i zadowolenie pracowników”. Czy ciężko jest na co dzień realizować tak ambitne cele?

To nie są łatwe cele – biorąc pod uwagę coraz trudniejsze otoczenie i rosnące oczekiwania klientów. Ale my właśnie po to funkcjonujemy – by tym oczekiwaniom sprostać, pełniąc względem Miasta i mieszkańców rolę służebną. Niezależnie więc od sytuacji – robimy swoje. Bo woda dla mieszkańców musi być dostarczona o każdej porze dnia i nocy – zawsze tej samej, doskonałej jakości, a ścieki odprowadzone i bezpiecznie oczyszczone. I to w każdych warunkach – także w pandemii, która nie zakłóciła pracy i funkcjonowania MWiK w sposób odczuwalny dla klientów. Nie zmienił się poziom obsługi ani wachlarz świadczonych usług; jedynym ograniczeniem – wspólnym dla pozostałych wodociągów w Polsce – był czasowy brak możliwości opłaty rachunków w kasie.

„Nie bójmy się problemów”, problem dobrze określony, to problem w połowie rozwiązany – to jedna z podstawowych zasad zarządzania procesowego według metodologii Lean Management, którą wdrażamy od kilku lat w naszej Spółce, nastawiona na doskonalenie całej organizacji i wszystkich pracowników. Doskonalenie, które w końcowym łańcuchu procesu obsługi odczuje klient. Podkreślę, że ten pęd do rozwoju i doskonalenia ukierunkowanego na potrzeby klienta towarzyszył nam od dawna, bo już od 2000 roku – równolegle do inwestycji – prowadziliśmy projekt restrukturyzacji, sanacji przedsiębiorstwa wodociągowego na wzór wzorcowego przedsiębiorstwa w mieście w Europie Zachodniej.

I warto było. Opinie i oceny wystawione przez klientów w corocznym Badaniu satysfakcji Klientów Indywidualnych i Instytucjonalnych, którzy sygnalizują swoje potrzeby, ale i profesjonalizm oraz kulturę naszych pracowników bezpośredniej obsługi, niezależne agencje ratingowe, wyniki rankingów, opinie środowisk nie tylko bydgoskich, w tym naukowych, są dla nas potwierdzeniem, że strategia rozwoju, którą obraliśmy i obrany kierunek działań spełniają wymogi względem współczesnego przedsiębiorstwa wodociągowego. A to przekłada się na satysfakcję i klientów i pracowników realizujących zadania według kompetencji, w czym pomagają narzędzia lean. I powiem śmiało, że w tym kierunku zrównoważonego rozwoju podążamy od wielu lat, zgodnie z zasadą – stagnacja niczym… ruch wszystkim. Ciągle więc się doskonalimy, redukujemy koszty, optymalizujemy systemy, usprawniamy i ulepszamy organizację. Tylko stały rozwój daje gwarancję zadowolenia klientów i pracowników. I nie chcemy zatrzymać się tylko na tym, co już osiągnęliśmy…

A jakie działania podejmujecie Państwo z zakresu CSR?

Jesteśmy też aktywni w tych działaniach. Wychodzimy z założenia, że jako spółka miejska programowo powinniśmy też podejmować przedsięwzięcia poprawiające komfort życia mieszkańców. Ten cel realizujemy poprzez zaangażowanie w życie społeczne, udział w wielu formach adresowanych do mieszkańców Bydgoszczy i szeroko rozumianą aktywność na rzecz różnych grup odbiorców. „Więcej niż woda” – to hasło naszych działań, które koncentrujemy głównie w 4 obszarach. Są to – kultura, zdrowie, sport i wsparcie społeczne. Na bazie tych obszarów tworzymy lub współtworzymy zdarzenia i inicjatywy skierowane do wszystkich mieszkańców lub określonych grup odbiorców. Wspieramy je finansowo, włączamy się w organizację imprez zewnętrznych, działamy charytatywnie na rzecz najbardziej potrzebujących. W grupie inicjatyw własnych znaczącą rolę odgrywa Muzeum Wodociągów, prezentujące bogate dziedzictwo historii i techniki wodociągowej zarówno w Polsce, jak i w regionie. Muzeum pełni funkcję edukacyjną i kulturotwórczą. Jest wizytówką Bydgoszczy, miejscem chętnie odwiedzanym przez wycieczki, turystów i mieszkańców Bydgoszczy, a także miejscem organizowanych przez MWiK zielonych lekcji na bazie ścieżki edukacji proekologicznej, warsztatów malarskich czy ferii dla dzieci w bezpośrednim kontakcie z przyrodą. W odrestaurowanych obiektach Muzeum Wodociągów: Wieży Ciśnień i Hali Pomp zwiedzający poznają eksponaty obrazujące historię wodociągów, organizowane są wystawy prac lokalnych i krajowych twórców, odbywają się konkursy, przeglądy muzyczne, koncerty i spotkania.

Wśród autorskich imprez kierowanych do bydgoszczan znajduje się organizowany od 13 lat Festiwal Muzyki Kameralnej „Muzyka u Źródeł”. To sztandarowa impreza muzyczna Wodociągów Bydgoskich. Co roku przyciąga ona do Hali Pomp miłośników niszowej muzyki kameralnej, których gusty kształtują zarówno uznani artyści, jak i muzycy, którzy przebojem wkraczają na rynek muzyczny. Inwestycyjnym podarunkiem dla bydgoszczan i rozpoznawalną wizytówką Bydgoszczy jest multimedialna fontanna „AquaNutka” (nazwa wybrana w plebiscycie gazety i portalu „Metropolia Bydgoska”), która od 2014 roku koncertuje na placu Krzysztofa Komedy przed Filharmonią Pomorską. Spektakle z udziałem muzyki, światła i wody gromadzą rzesze bydgoszczan i turystów z całej Europy.

Uczestnicząc w różnych przejawach życia w mieście – MWiK wspiera na zasadzie sponsora lub partnera zarówno największe wydarzenia kulturalne (Bydgoski Festiwal Operowy, Bydgoski Festiwal Muzyczny, Międzynarodowy Festiwal im. I.J.Paderewskiego), jak również przedsięwzięcia promujące młodych twórców w różnych dziedzinach sztuki (m.in. Międzynarodowy Konkurs Młodych Pianistów „Arthur Rubinstein in memoriam”, Festiwal Pamięci Andrzeja Zauchy „Serca Bicie” czy Europejskie Spotkania Artystyczne). Za popularyzację inicjatyw kulturalnych w mieście Spółka zyskała miano Mecenasa Kultury. Szczególne miejsce wśród imprez zawsze ma też rzeka Brda. Stąd wsparcie finansowe i organizacyjne dla „Zawodów Pływackich” w Bydgoszczy na otwartej rzece, „Rejsu na Bydgoszcz” czy „Wielkiej Wioślarskiej”. Przejawem obecności MWiK w życiu miasta nad Brdą jest udział w zagospodarowaniu Wyspy Młyńskiej i stworzenie cyklu imprez, które pozwolą to miejsce jeszcze bardziej uaktywnić i podnieść jego atrakcyjność.

Spółka włącza się w liczne inicjatywy prozdrowotne. Jest m.in partnerem wydawnictwa „Woda, a zdrowie. Profilaktyka nowotworów”, wspiera działalność stowarzyszeń na rzecz dzieci z niepełnosprawnością, wspomaga projekt wychowawczo-profilaktyczny na rzecz zapobiegania uzależnieniom u dzieci i młodzieży „Żyj, nie ulegaj, walcz!”.

MWiK to także stały i niezawodny partner oraz sponsor działań charytatywnych, wśród których na szczególną uwagę zasługuje stała, wieloletnia opieka nad Domem Małego Dziecka w Bydgoszczy (nie wysyłamy kartek świątecznych, a pieniądze w ten sposób zaoszczędzone przekazujemy na śniadanie wielkanocne, wigilijną kolację i zakup niezbędnych lekarstw lub zabawek).

Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy Sp. z o.o. za swoje wybitne osiągnięcia została laureatem nagrody European Economic Award przyznanej przez Europejski Ośrodek Rozwoju Gospodarki.

Martyna Papiernik